Na czym polega podniesienie zgryzu? Czy warto rozpocząć leczenie?

Zwarcie zgryzu to termin, który określa sposób, w jaki górne i dolne zęby stykają się ze sobą podczas zamknięcia ust. Od tego ustawienia zależy zdrowie zębów, praca mięśni, stawów i tkanek miękkich twarzy. 

Nieleczone nieprawidłowości zwarcia z czasem nasilają objawy i prowadzą do trwałych zmian w obrębie całego układu żucia, a wdrożenie odpowiedniego postępowania w przypadku takich zaburzeń to ważny element dbania o zdrowie. Dowiedz się więcej na temat metod stosowanych w leczeniu podobnych problemów. 

Zaburzenia zwarcia – przyczyny i konsekwencje

W jamie ustnej o prawidłowej anatomii punkty kontaktu zgryzowego (miejsca, w których powierzchnie żujące zębów górnych stykają się z odpowiadającymi im powierzchniami zębów dolnych) rozmieszczone są równomiernie – taki układ naturalnie umożliwia odpowiednie rozłożenie sił żucia i stabilizuje pracę stawu skroniowo-żuchwowego.

Każde odchylenie obserwowane w tym obszarze może zaburzać (w różnym stopniu) sposób funkcjonowania jamy ustnej. Konsekwencje tych nieprawidłowości mogą dotyczyć nie tylko samego uzębienia (jego estetyki i funkcji), lecz także mięśni twarzy czy nawet zaburzeń postawy ciała.

Zakłócenie zwarcia może mieć podłoże wrodzone lub nabyte. Wśród przyczyn wymienia się:

• wady zgryzu rozwijające się od dzieciństwa,
• parafunkcje narządu żucia (nieprawidłowe, często nieświadome nawyki, m.in. zaciskanie zębów albo bruksizm – zgrzytanie zębami),
• nieleczone braki w uzębieniu.

U niektórych pacjentów nieprawidłowości w obrębie zwarcia mogą być skutkiem zmian zwyrodnieniowych stawu skroniowo-żuchwowego, wpływu wad podstawy ciała, urazów w obrębie twarzoczaszki oraz nieprawidłowo przeprowadzonego leczenia protetycznego lub ortodontycznego.

Konsekwencje zaburzeń zwarcia nie dotykają wyłącznie struktur, które odpowiadają za przeżuwanie, mowę czy mimikę twarzy. Często skutkują także nieprawidłowym funkcjonowaniem i uciążliwymi dolegliwościami ze strony innych obszarów.

Co oznacza podniesienie zgryzu?

Podwyższenie zgryzu odnosi się do zmiany wysokości (pozycji), na której zęby górne stykają się z dolnymi. W ujęciu anatomicznym i czynnościowym proces ten polega na zwiększeniu pionowego wymiaru zwarcia – odległości pomiędzy szczęką a żuchwą przy zamkniętych ustach, gdy zęby pozostają w kontakcie (są ustawione w pozycji zwarciowej).

Przy prawidłowej anatomii wymiar zwarcia zapewnia odpowiedni kontakt łuków zębowych, właściwe ustawienie żuchwy względem szczęki oraz optymalny nacisk mięśni. Dzięki temu ruchy żuchwy pozostają płynne, a stawy skroniowo-żuchwowe pracują bez nadmiernych obciążeń.

Kiedy dochodzi do ścierania zębów, utraty uzębienia lub zaburzeń w obrębie struktur stawowych, pionowy wymiar zwarcia może ulec zmniejszeniu. Skutkami tego są przeciążenia oraz zmiana ustawienia żuchwy względem szczęki.

Rekonstrukcja zwarcia przywraca odpowiednią wysokość tej przestrzeni i sprzyja prawidłowej pracy układu żucia. Zmiany w pionowym wymiarze wpływają na ułożenie głów stawowych w panewkach stawów skroniowo-żuchwowych oraz na napięcia mięśni otaczających ten obszar.

Na czym polega podniesienie wysokości zwarcia?

W stomatologii podniesienie zwarcia oznacza przywrócenie prawidłowej odległości między szczęką a żuchwą przy zamkniętych ustach. Proces ten wymaga indywidualnego podejścia oraz szczegółowej diagnostyki. Nie istnieje jeden schemat postępowania, ponieważ układ żucia każdego pacjenta różni się budową i historią leczenia.

Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek procedury ukierunkowanej na odbudowę zwarcia przeprowadza się dokładne badania stanu zdrowia uzębienia – z perspektywy anatomicznej i czynnościowej. Dzięki temu stomatolog zyskuje pełny obraz sytuacji, może wybrać odpowiednią metodę i zaplanować kierunek terapii.

• W łagodnych przypadkach stosuje się protetyczne odbudowy startych zębów – licówki, nakłady, korony lub odbudowę kompozytową – które przywracają utraconą wysokość zębów.
• Gdy obniżenie zwarcia ma charakter bardziej rozległy, lekarz może zaproponować kompleksową odbudowę protetyczną lub leczenie ortodontyczne. U takich pacjentów głównym celem jest ustawienie zębów w stabilnej i funkcjonalnej pozycji, zgodnej z anatomią stawów oraz mięśni.

Rekonstrukcja nie zawsze wymaga odbudowy całego uzębienia. W wielu przypadkach obniżenie wysokości zwarcia wynika z problemów zlokalizowanych miejscowo – szczególnie w okolicy zębów bocznych. To właśnie zęby trzonowe i przedtrzonowe odpowiadają za podparcie szczęk i utrzymanie prawidłowego pionowego wymiaru. Ich brak lub nadmierne starcie szkliwa powoduje przesunięcie żuchwy ku górze.

• W takich sytuacjach leczenie koncentruje się na odtworzeniu pojedynczych zębów – bez konieczności ingerowania w cały łuk zębowy. Uzupełnienia protetyczne albo odbudowy z materiału kompozytowego pozwalają przywrócić właściwą wysokość zębów trzonowych i przedtrzonowych. Dzięki temu żuchwa odzyskuje prawidłowe podparcie i zyskuje ustabilizowaną pozycję względem szczęki.
• W odcinku przednim łuku zębowego odbudowa zębów ma najczęściej charakter estetyczny – skupia się na poprawie wyglądu i kształtu. Gdy jednak nieprawidłowości w tej części uzębienia prowadzą do powstawania szpar między zębami lub gdy brak podparcia zębów przednich wpływa na ustawienie warg i tkanek miękkich twarzy, korekta również może pełnić funkcję stabilizującą.

Nie każdy pacjent od razu może zakwalifikować się do takiego leczenia. Podczas wstępnej konsultacji stomatologicznej specjalista zawsze w pierwszej kolejności przeprowadza analizę konkretnego przypadku, cały kontekst kliniczny oraz możliwe przeciwwskazania.

W wielu przypadkach wdrożenie dodatkowych procedur staje się konieczne (na przykład zastosowanie szyny, która stabilizuje stawy i relaksuje mięśnie przed rozpoczęciem właściwej odbudowy). Tylko pacjent z ustabilizowaną funkcją układu żucia może bezpiecznie przejść etap podniesienia wysokości zwarcia.

Co daje podniesienie zgryzu?

Zmiana pionowego wymiaru zwarcia oddziałuje na stawy skroniowo-żuchwowe, napięcie mięśni żucia oraz wygląd dolnego odcinka twarzy. Proces przebiega etapami, a pierwsze odczuwalne zmiany pojawiają się już po kilku wizytach.

Całkowity czas leczenia bywa zróżnicowany, w zależności od stopnia zaawansowania problemów ze strony układu żucia i wyjściowego stanu zdrowia uzębienia.

Korzyści dla pacjenta: 

• zmniejszenie dolegliwości bólowych,
• stabilizację stawu skroniowo-żuchwowego,
• poprawę zdrowia układu mięśniowego w obrębie żuchwy i twarzy,
• poprawę estetyki uśmiechu,
• przywrócenie właściwych proporcji twarzy,
• usprawnienie funkcji żucia i mowy,
• zwiększenie codziennego komfortu.

Jakie są konsekwencje braku leczenia wady zgryzu?

Zaburzenia zwarcia rzadko ustępują samoistnie. Bez odpowiedniej interwencji problem narasta, a jego skutki stają się coraz bardziej odczuwalne. Początkowo to jedynie niepozorne symptomy – dyskomfort podczas żucia lub napięcie mięśni żuchwy. Z czasem jednak dochodzą objawy, które wpływają na codzienne funkcjonowanie i mogą nieść za sobą długofalowe i naprawdę poważne konsekwencje.

Brak wdrożenia leczenia nieprawidłowego zwarcia zębów powoduje: 

• przewlekłe bóle głowy i napięcia mięśniowe,
• trzaski i przeskakiwanie w stawach skroniowo-żuchwowych,
• ścieranie zębów, pęknięcia szkliwa, nadwrażliwość,
• ryzyko utraty zębów w wyniku przeciążeń,
• problemy z wymową i przeżuwaniem pokarmów,
• zaburzenia postawy ciała,
• zmiany w wyglądzie twarzy – obniżenie dolnego odcinka twarzy i pogłębienie zmarszczek wokół ust.

FAQ – Podniesienie zgryzu Warszawa

Ile kosztuje podniesienie zgryzu?

Pierwsza konsultacja protetyczna to koszt 200-300 złotych. Podczas wizyty stomatolog ocenia konkretny przypadek i przedstawia możliwości leczenia. Całkowita cena całego procesu podniesienia zgryzu może sięgać od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych – rozłożonych na różne etapy.

Czy warto dokonać podniesienia zgryzu? 

Podniesienie zgryzu może w znacznym stopniu poprawić komfort życia pacjenta. Wśród korzyści zdrowotnych wymienia się: zmniejszenie dolegliwości bólowych, stabilizację stawu skroniowo-żuchwowego, poprawę zdrowia układu mięśniowego w obrębie żuchwy i twarzy, usprawnienie funkcji żucia i mowy. Dodatkowo następuje poprawa estetyki uśmiechu, a także przywrócenie właściwych proporcji twarzy.

Podniesienie zgryzu – jak się przyzwyczaić?

Adaptacja do nowej wysokości zwarcia zajmuje zwykle kilka tygodni. Proces wspiera odpowiednio zaplanowana terapia oraz regularne kontrole u stomatologa.

Czy wada zgryzu może się pogłębiać?

Tak, nieleczona wada zgryzu stopniowo się nasila i z czasem wywołuje poważniejsze dolegliwości.

Bibliografia

1. Kostrzewa-Janicka, J., & Mierzwińska-Nastalska, E. (2020). Znaczenie okluzji w leczeniu implantoprotetycznym–przegląd piśmiennictwa. Protetyka Stomatologiczna, 70(1), 69-79.
2. Pietruski, J. K., Pietruska, M. D., & WaszkiewiczSewastianik, E. (2018). Wielospecjalistyczna rehabilitacja patologicznego starcia zębów. Magazyn Stomatologiczny, 10.
3. Marczak, M., Berger, M., & Ginszt, M. (2017). Czynniki psychologiczne a parafunkcje narządu żucia. Obszary zagrożeń zdrowia współczesnego człowieka, 104-110.
4. Jancelewicz, M. (2010). Dysfunkcje układu stomatognatycznego narastającym problemem współczesnej opieki zdrowotnej–przyczyny wzrostu występowania tej dysfunkcji. Hygeia Public Health, 45(1), 17-20.
5. Wiśniewska, G. (2012). Współzależność biomechanicznych warunków okluzyjnych narządu żucia i metod rekonstrukcyjnych stosowanych w trudnych przypadkach bezzębia szczęki i żuchwy u pacjentów w wieku podeszłym. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego.