Próchnica zębów

Co to jest próchnica zębów?

Próchnica zębów to jedna z najczęstszych chorób jamy ustnej, która powstaje w wyniku działania bakterii obecnych w jamie ustnej. Choroba ta polega na demineralizacji tkanek zęba, co prowadzi do powstawania ubytków, kieszonek próchnicowych i innych uszkodzeń.

Bez leczenia, postępująca próchnica może doprowadzić do bólu, wrażliwości na ciepło i zimno, a w skrajnych przypadkach nawet do utraty zęba. Proces próchniczy spowodowany jest niszczeniem struktury zęba przez kwasy wytwarzane przez bakterie w płytce nazębnej.

Płytka nazębna to lepka warstwa, która tworzy się, gdy białka w ślinie metabolizują cukrowe resztki jedzenia w jamie ustnej. Niektóre rodzaje ubytków można wyleczyć, stosując odpowiednie nawyki pielęgnacyjne i regularne wizyty u dentysty.

Jakie są przyczyny próchnicy zębów?

Próchnica zębów powstaje w wyniku działania kwasów wytwarzanych przez bakterie, które znajdują się w płytce nazębnej, czyli białym nalocie, który gromadzi się na powierzchniach zębów.

Bakterie te wytwarzają kwas, który demineralizuje szkliwo, zębinę i miazgę, prowadząc do powstawania ubytków i kieszonek próchnicowych.

Do czynników, które wpływają na powstawanie próchnicy, należą:

• nieprawidłowe odżywianie, w tym zbyt duża ilość cukru i kwasów spożywanych w diecie;
• niedostateczna higiena jamy ustnej, brak systematycznego mycia zębów, niedokładne czyszczenie międzyzębowych przestrzeni;
• niedobory składników mineralnych, takich jak fluor, wapń, fosfor;
• choroby ogólnoustrojowe, takie jak cukrzyca, choroby autoimmunologiczne, zaburzenia hormonalne, które wpływają na stan uzębienia.
• przyjmowanie niektórych leków

Gdzie najczęściej tworzy się próchnica?

Próchnica zębów może powstawać na powierzchni każdego zęba, zarówno przedniej, jak i tylnej. Jednakże najczęściej próchnica tworzy się w miejscach, gdzie bakterie mają najłatwiejszy dostęp do pożywienia i trudno jest je usunąć podczas codziennej higieny jamy ustnej.

Najczęstsze miejsca, gdzie powstaje próchnica to:

• szczeliny między zębami
• powierzchnie zgryzowe, czyli te, które służą do rozdrabniania pokarmu, zwłaszcza zęby trzonowe
• miejsca, gdzie zęby stykają się z dziąsłami
• ciężko dostępnepowierzchnie zębów np. zębów mądrości (ósemek)

Objawy próchnicy

Objawy próchnicy zębów mogą różnić się w zależności od stopnia zaawansowania choroby. W początkowej fazie może występować jedynie wrażliwość zęba na bodźce, np. na zimne, ciepłe, słodkie lub kwaśne pokarmy i napoje.

W późniejszych stadiach choroby pojawiają się już bardziej charakterystyczne objawy, takie jak:

• ból zęba, który może wystąpić podczas jedzenia lub picia ciepłych, zimnych lub słodkich pokarmów i napojów, ale także podczas żucia lub kontaktu z zębami sąsiednimi;
• przebarwienia na powierzchniach zębów, które są zwykle ciemniejsze niż kolor zębów;
• ubytki, kieszenie lub uszkodzenia szkliwa lub zębiny, które są najbardziej charakterystycznym objawem próchnicy zębów;
• wrażliwość zębów na bodźce zewnętrzne, np. na zimne powietrze;
• krwawienie dziąseł;
• nieświeży oddech;
• odczucie piasku w jamie ustnej;
• spowolnienie procesu żucia pokarmów;
• nieprzyjemny smak w ustach
• przebarwienia szkliwa,
• odwapnienia na zębach (jaśniejsze plamki)
• ciemniejsze niż szkliwo bruzdy

Zapobieganie próchnicy zębów

Aby zapobiec próchnicy zębów, należy zachować odpowiednią higienę jamy ustnej, co oznacza regularne mycie zębów po każdym posiłku i przed snem. Szczoteczka powinna mieć miękkie włosie, a pasta do zębów powinna zawierać fluor, który wzmacnia szkliwo.

Należy również regularnie usuwać płytkę nazębną za pomocą nici dentystycznej lub szczoteczek międzyzębowych.

Ważne jest również odpowiednie odżywianie, czyli unikanie słodyczy, fast foodów oraz ograniczenie spożycia kawy i napojów gazowanych oraz unikanie picia soków owocowych, które są bogate w cukier I kwasy owocowe.

W diecie powinny znaleźć się produkty bogate w składniki mineralne, takie jak mleko, sery, ryby, jaja, warzywa i owoce. Jeśli zauważysz jakiekolwiek objawy próchnicy zębów, należy również jak najszybciej skonsultować się ze stomatologiem w celu wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Stomatolog dokładnie zbada zęby i oceni ich stan, a następnie zaleci odpowiednie postępowanie, w zależności od stopnia zaawansowania choroby.

Często w początkowych stadiach choroby wystarczy usunięcie niewielkiego ubytku i odbudowanie zęba wypełnieniem, jednak w przypadku zaawansowanej próchnicy zębów może być konieczne leczenie kanałowe lub nawet ekstrakcja zęba.

Leczenie próchnicy zębów

Leczenie próchnicy zębów polega na usunięciu uszkodzonej tkanki zęba i zastąpieniu jej materiałem wypełniającym. Zależnie od stopnia zaawansowania choroby, leczenie może być różne. W początkowej fazie choroby, gdy ubytki są niewielkie, wystarczy usunięcie zniszczonej tkanki i odbudowanie zęba wypełnieniem.

Wypełnienie jest to materiał, którym stomatolog zastępuje ubytek w zębie. Najczęściej stosowanym materiałem jest kompozyt, czyli materiał, który jest w stanie zintegrować się z naturalnym szkliwem i zębiną. Kompozyty mają wiele zalet, m.in. są estetyczne, wytrzymałe i elastyczne.

W przypadku bardziej zaawansowanej próchnicy zębów, gdy uszkodzenie jest już większe i obejmuje więcej tkanek zęba, konieczne może być leczenie kanałowe oraz odbudowa zniszczonej korony zęba. Leczenie kanałowe polega na usunięciu martwej lub uszkodzonej miazgi zęba, czyli tkanki, która znajduje się wewnątrz zęba i zawiera naczynia krwionośne i nerwy.

Po usunięciu miazgi, kanały zębowe są wypełniane specjalnym materiałem, a następnie odbudowywana jest korona. Leczenie kanałowe jest bardziej skomplikowane i czasochłonne niż zwykłe wypełnienie, ale pozwala na zachowanie zęba, który w przypadku braku leczenia mógłby być utracony.

W przypadku bardzo zaawansowanej próchnicy, gdy zniszczenie jest tak duże, że nie ma już możliwości odbudowy zęba, jedynym rozwiązaniem może być ekstrakcja zęba, czyli usunięcie go z jamy ustnej. W przypadku utraty zęba, niezbędne może być wdrożenie dodatkowego leczenia, takiego jak na przykład implanty czy protezy.